ازمابپرس؛ مقاومت به آنتيبيوتيک يعني چه؟
مقاومت به آنتيبيوتيک چه معنايي دارد؟
برخي تصور ميکنند مقاومت به آنتي بيوتيک به اين معناست که بدن انسان به آنتي بيوتيک مقاوم ميشود. اين برداشت نادرستي است. مقاومت به آنتي بيوتيک يعني ميکروب سپري دفاعي اختراع کرده که آنتي بيوتيک بر آن بي تاثير است.
اما چطور چنين چيزي پيش ميآيد؟ فرض کنيد آنتيبيوتيک بمبي است که بر روي ارتش دشمن (ميکروب) ريخته ميشود. آنتيبيوتيک مخصوصا اگر وسيع الطيف باشد، يعني اين که مثل بمباران کور هر ميکروبي را که دم دستش بيايد ميکشد. البته که تمام ميکروبهاي بدن مضر نيستند. برخي از اين ميکروبها نه تنها بيماريزا نيستند بلکه مفيد هم هستند. بنابراين آنتيبيوتيک ميکروبهاي خوبي را هم که دشمن ميکروبهاي بيماريزا هستند از بين ميبرد. ميکروبها براي زنده ماندن و رشد و تکثير به منابع غذا و انرژي نياز دارند و باکتريهاي خوب و بد با هم بر سر اين منابع رقابت ميکنند. بنابراين اگر آنتيبيوتيک دقيق و درست مصرف نشود، ميکروبهاي خوب را که با ميکروبهاي بد در رقابتند از بين ميبرد.
حال تصور کنيد که آنتيبيوتيک تمام ميکروبهاي بد و خوب را کشته است اما کافي است يک ميکروب بد جهش ژنتيکي پيدا کرده باشد، اتفاقي کاملا طبيعي که بسيار پيش ميآيد.. اگر اين جهش باعث بياثر شدن آنتيبيوتيک شود مثل اين است که شما بمبي داريد که ديگر بر دشمن کارگر نيست. بنابراين شما حجم و ميزان بمباران را هر چه بيشتر کنيد نتيجه بدتر است، دوستان کشته ميشوند و جا براي دشمنان بازتر مي شود.
ميکروبها در انتقال اطلاعات شايد از انسانها پيشرفتهتر باشند. همانطور که در شبکههاي اجتماعي ناگهان يک خبر به سرعت تکثير ميشود و همه از آن مطلع ميشوند، ميکروبها نيز ژني را که باعث مقاومت آنها ميشود به سرعت همرسان ميکنند. درست مثل اينکه شما موبايل و لپتاپتان را آپديت ميکنيد تا بر عليه ويروسهاي جديد محافظت شود، ميکروبها هم مرتب خود را آپديت ميکنند.
حال اگر بمب قديمي کارگر نباشد بايد به سراغ بمب جديد رفت. اما همانطور که گفته شد ميکروبها بالاخره راه دفاع را ياد گرفته و آن را همرسان ميکنند. نتيجه آنکه دائم ميکروبهاي خوب که مي توانند در رقابت با ميکروبهاي بد عرصه را بر آنها تنگ کنند از بين ميروند و جا براي رشد و تکثير ميکروبهاي بد بازتر ميشود. آنچه امروز سبب نگراني است وجود ميکروبهايي است (که به آنها ابرميکروب ميگويند) که هيچ يک از سلاحهاي ما (آنتيبيوتيک) بر آنها کارگر نيست. آنتيبيوتيک تازهاي که پژوهشگران بر روي توسعه آن کار ميکنند، به منظور مقابله با اين ميکروبها ساخته شده است.
داستان اين آنتيبيوتيک چه معنايي براي زندگي روزمره ما دارد و بايد چه کار کنيم؟
اول آنکه آنتيبيوتيک را فقط عامل سلامت ندانيم. ترديدي نيست که آنتي بيوتيکها براي بقاي بشر در روزگار کنوني اهميت حياتي دارند اما بايد هميشه در ياد داشته باشيم که آنتي بيوتيک ميکروبهاي خوب بدن را هم ميکشد و راه را براي ميکروبهاي بد باز ميکند. بياييد از مثال جنگ استفاده کنيم.
فرض کنيم ما ميدانيم که منطقهاي در کنترل دشمن است (مثل اينکه برخي ميکروبهاي دشمن مثلا در روده ما باشد). اگر براي کشتن نيروهاي نظامي دشمن تمام شهر را از بالا بمباران کنيم، بسياري از مردم محلي که مخالف دشمن و دوست ما هستند از بين خواهند رفت. نتيجه اينکه مقاومت محلي عليه دشمن کم مي شود و همه ميدانيم که اين چقدر خطرناک است.
بنابراين خوردن آنتي بيوتيک اگر کاري حساب شده و به دقت فکر شده نباشد نه فقط به ما بلکه به تمام انسانها لطمه خواهد زد. به اين معنا که ميکروبهايي را مقاوم خواهد کرد که ميتوانند باعث بيماري انسانهاي ديگر شوند.
آيا به نظر شما منطقي است که براي مبارزه با دشمن هر يک از ما راسا و شخصا تعدادي بمب را به صلاحديد خود به سمت نيروهاي دشمن پرتاب کنيم؟ بعيد است کسي اين کار را منطقي بداند. اگر اين کار لازم باشد ما آن را به متخصصان نظامي و امنيتي واگذار مي کنيم. همين استدلال هم در مورد آنتي بيوتيک صادق است. تجويز آنتي بيوتيک را به پزشک واگذار کنيد.
اگر پزشک براي شما آنتي بيوتيک تجويز کرد حتما سوال کنيد که اين آنتي بيوتيک در بدن شما چه خواهد کرد و از همه مهمتر چقدر نياز به آنتي بيوتيک وجود دارد؟ اگر مصرف آنتي بيوتيک الزامي نيست (مثل بسيار از موارد سرماخوردگي و گلودرد که ويروسي هستند و آنتي بيوتيک بر آن بيتاثير است) بهتر است مصرف نکنيم. در اين موارد نه تنها ويروس هيچ آسيبي نميبيند بلکه فقط ميکروبهايي که دوست ما هستند کشته ميشوند.
آنتيبيوتيک جديد را چطور ميشود تهيه کرد؟
اين سوالي بسيار عجيب است. مثل اين است که گفته شود يک بمب جديد اختراع شده و مردم عادي به دنبال اين باشند که چطور آن را بخرند. اينکه آنتيبيوتيک جديد کي وارد بازار مي شود و در چه مواردي استفاده ميشود و فوايد و مضرات آن چيست موضوعي است که بايد به متخصص يعني پزشک واگذار شود.
بنابراين موضوع آنتي بيوتيک مثل مبارزه با دشمن است:
۱- از بمباران کور و بي ملاحظه و بدون در نظر گرفتن تمام جوانب پرهيز کنيد؛ يعني سرخود آنتيبيوتيک نخوريد. اگر چنين کنيد احتمال رشد و تکثير ميکروب هاي دشمن را در بدنتان زياد ميکنيد.
۲- بمباران سراسري (مصرف آنتيبيوتيک) را فقط به عنوان آخرين راه در نظر بگيريد و حتما با متخصصان به دقت مشورت کنيد. به اين فکر کنيد که آنتي بيوتيک ميکروبهاي دوست را هم ميکشد.
آنتيبيوتيک هايي که ما امروزه در اختيار داريم موشکهاي هدايت شده دقيقي نيستند که فقط ميکروبهاي دشمن را هدف قرار دهند. به احتمال قريب به يقين بشر روزي چنين آنتيبيوتيکهايي را خواهد ساخت اما فعلا آنتيبيوتيکهاي ما مثل بمباران کور است که تمام منطقه تحت نفوذ دشمن را بمباران ميکند به اين اميد که تمام دشمنان کشته شوند، اما بيترديد دوستان زيادي هم کشته خواهند شد.
نظرات شما عزیزان: